* خبرگزاري مهر - گروه دين و انديشه : در خبرها مطلع شديم ، به زودي با پشتيباني هيات حمايت از كرسي هاي نظريه پردازي ، نقد و مناظره ، خانه ملي گفتگوي آزاد تاسيس مي شود. اگر ممكن است درباره انگيزه هيات حمايت از كرسي ها از كمك به تاسيس اين خانه توضيح بفرماييد.
- حجت الاسلام رضا غلامي : همانطور كه در جريان هستيد ، هم زمان با بحث نهضت توليد علم و نظريه پردازي ، بحث مهم ديگري نيز تحت عنوان آزاد انديشي مطرح شد. در واقع اغلب كساني كه با موضوع نهضت توليد علم يا جنبش نرم افزاري آشنايي دارند ، تصديق مي كنند كه آزاد انديشي لازمه شكل گيري يك حركت فراگير و خودجوش علمي در كشور است به ويژه زمانيكه ما از توليد علمي در علوم انساني و معارف ديني سخن بميان مي آوريم.
در سه سال اخير نيز مقام معظم رهبري همان قدر كه بر روي اهميت نهضت توليد علم تاكيد داشته اند بر روي لزوم بسط و گسترش آزاد انديشي هم تاكيد نموده اند. علاوه بر اين ، ما طي 6 ماه گذشته چند نظر سنجي در دانشگاهها و حوزه علميه قم داشتيم و تقريبا اغلب اساتيد و محققان حوزه و دانشگاه در اين نظر سنجي ها كمبود فضاي آزاد انديشي را گوشزد كردند. بر اين اساس دبيرخانه هيات حمايت از كرسي هاي نظريه پردازي ، نقد و مناظره طرحي را با موضوع بسط و گسترش ازاد انديشي تهيه كرد و در آن ، اين موضوع را از زواياي گوناگون و به صورت عميق مورد توجه قرار قرار داد.
ما در آن طرح ، ده راهكار اصلي را براي بسط و گسترش آزاد انديشي در ايران مطرح نموديم كه مهم ترين آنها بازنگري در مقررات و فرهنگ سازي بود. همچنين در اين طرح تاكيد كرديم كه بايد محلي براي عرضه آزادانه دستاوردهاي علمي در حوزه علوم انساني و معارف ديني وجود داشته باشد تا محققان بدون هر گونه محدوديتي مباحث خود را در موضوعات مختلف مطرح كنند و اين مباحث به نقد هم گذاشته شود. اين موضوع از سوي برخي از اعضاي محترم شوراي عالي انقلاب فرهنگي با استقبال مواجه شد و در دو جلسه قبل اين شورا مطرح گرديد. شورا هم ضمن موافقت اوليه با اين پيشنهاد ، از هيات حمايت از كرسي هاي نظريه پردازي ، نقد و مناظره خواست تا از تاسيس خانه ملي گفتگوي آزاد پشتيباني كند.
*طرح شما در زمينه بسط و گسترش ازاد انديشي تنها به تاسيس خانه ملي گفتگوي آزاد منجر شد يا ساير پيشنهادات هم عملي خواهد شد.
- ما معتقديم آزاد انديشي يك موضوع چند ضلعي است و يك سابقه تاريخي بسيار طولاني و پيچيده را نيز به همراه خود دارد. لذا قطعا با صرف تشكيل خانه ملي گفتگوي آزاد مساله تمام نمي شود. بلكه تازه شروع مي شود.
لذا دبيرخانه هيات حمايت از كرسي ها اجرايي شدن هر ده راهكار خود را تا حصول نتيجه دنبال مي كند. البته مي دانيد اين موضوع بايد در يك بستر و فرايند زماني طبيعي حل شود. اينگونه نيست كه با چند اقدام اداري و ظرف چند ماه بتوان به نتيجه رسيد. اما مهم اين است كه كار شروع شود. براي مثال در حال حاضر يك گروه از متخصصان فقه و حقوق در حال مطالعه بر روي اين موضوع هستند تا بتوان پيشنهاداتي را به قوه محترم قضائيه ارائه داد. همچنين از سازمان هاي فرهنگي خواسته شده تا به صورت دراز مدت برنامه هايي را در زمينه ترويج ازاد انديشي و گسترش فرهنگ گفتگو ،و نقد و بالابردن ظرفيت تحمل آراء و افكار معارض در اقشار مختلف پيش بيني كنند.
* به طور خاص اين خانه چه اقداماتي را انجام خواهد داد؟
-خانه ملي گفتگوي آزاد محل مشخصي است كه طبق يك ضوابط بسيار ساده، زمينه برگزاري جلسات گفتگو، ميزگرد و مناظره را براي متقاضيان فراهم مي كند. به عبارتي ديگر اين امكان را فراهم مي كند تا افراد از طيف ها و گرايش هاي گوناگون در هر موضوعي كه مايلند ديدگاههاي خود را بدون هر گونه خط قرمزي مطرح كنند و متقابلا با نقد ها و نظرات مختلف درباره ديدگاههاي خود آشنا شوند. البته آنها يعني صاحبان ديدگاه و ناقدين آنها بايد لوازم اخلاقي مباحث خودشان را بپذيرند.
* چه تفاوتي ميان كرسي هاي نظريه پردازي و فعاليت هاي خانه گفتگوي آزاد وجود دارد؟
- كرسي هاي نظريه پردازي ، نقد و مناظره ، مجامع آكادميك و تخصصي متفاوتي هستند كه افراد صاحب نوآوري و نظريه مطابق شرايط علمي خاص و در صورت احراز شرايط از سوي كميته هاي داروي در فرايند متفاوتي ديدگاههاي علمي خود را مطرح مي كنند و از حمايت هاي خاصي نيز بهره مند مي شوند. براي نمونه : شايد افراد كمي در هر سال ادعاي نظريه پردازي داشته باشند و يا اصولا موفق شوند ديدگاههاي خود را در اين كرسي ها در معرض داوري قرار دهند. ليكن در خانه گفتگوي آزاد شرايط براي ارائه مباحث علمي دشوار نيست و لازم نيست كه فرد خود را لزوما در سطح صاحب نظريه و يا نوآوري معرفي كند.
* آيا تاسيس اين خانه به اين معنا است كه اساتيد و محققان بجاي طرح ديدگاههاي خود در دانشگاهها و يا حوزه بايد در اين محل آنها را ارائه كنند؟
- خير به هيچ وجه. همه آزادند مطابق قانون در هر جا كه خواستند ديدگاههاي علمي خود را مطرح كنند. ليكن خانه ملي گفتگوي آزاد محلي است كه بدور از تنگناهاي سياسي و محدوديت هاي اجتماعي فرصت بحث از موضوعاتي را فراهم مي كند كه چه بسا طرح آن در جمع هاي غير تخصصي نه چندان مثمر ثمر باشد و نه راحت. لذا خانه گفتگوي آزاد تنها از افراد ، تعهد به لوازم اخلاقي بحث هايشان را طلب مي كند نه چيز ديگر.
*آيا فوائد ديگري هم بر تاسيس خانه ملي گفتگوي آزاد مترتب است يا تنها اين خانه به دنبال ايجاد فرصت براي گسترش آزاد انديشي است؟
- البته. يكي از ديگر فوائد تاسيس اين خانه ، امكان ظهور و بروز توانايي هاي علمي عناصر جوان است. اينطور نيست كه مباحث علمي در اين خانه لزوما مباحث مناقشه برانگيز باشد. بلكه مي توان اين خانه را به محل طرح ايده هاي جديدي اختصاص داد كه از طريق نقد و بررسي مي تواند به پختگي و بلوغ لازم دست پيدا كند.
* فعاليت خانه گفتگوي آزاد از چه زماني آغاز مي شود و افراد چگونه مي توانند با روال طرح ديدگاههاي خود در اين خانه آشنا شوند؟
- در حال حاضر مراحل حقوقي تاسيس اين خانه در حال انجام است و به محض تصويب اساسنامه آن از سوي شوراي عالي انقلاب فرهنگي و همچنين تاييد ضوابط فعاليت اين خانه از سوي هيات حمايت از كرسي ها كار آغاز مي شود. ضمن اينكه درباره روال حضور در خانه ملي گفتگوي آزاد اطلاع رساني مناسبي نيز صورت خواهد گرفت. كساني كه مايلند در آينده نزديك اطلاعاتي را درباره اين خانه كسب كنند، مي توانند به پايگاه اطلاع رساني دبيرخانه هيات حمايت از كرسي ها به آدرس www.korsi.ir مراجعه نمايند.
* خانه ملي گفتگوي آزاد شعبي هم در كشور خواهد داشت؟
- تا چند سال اول خير. خانه ملي گفتگوي آزاد در تهران و در محل خاصي فعاليت خواهد كرد.
نظر شما